Α. ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το Πανεπιστημιακό Δάσος, χωροταξικά ανήκει στον Δήμο Πύλης, περικλείοντας την Τοπική Κοινότητα του Περτουλίου. Το χωριό έχει σημαντική ιστορία. Το Περτούλι πρωτοαναφέρεται στον κώδικα 221/8α της Μονής Βαρλαάμ στις αρχές του 10ου αιώνα, ενώ στα 1720 επειδή έπεσε επιδημία πανούκλας ερημώθηκε και ξανακατοικήθηκε από τον Τριαντάφυλλο Χατζή Μπέρτα στον οποίο, κατά μία εκδοχή οφείλεται και το όνομα του χωριού (Μπερτούλι, το χωριό του Μπέρτα). Το όνομα Περτούλι συναντάται και σε κατάστιχο του Μεγάλου Μετεώρου, το 1741 όπως και σε αναφορά των κατοίκων του Ασπροποτάμου προς τον πασά των Τρικάλων το 1841. Τον Ιούνιο του 1823 κάηκε από τον Αρβανίτη Σελιχτάρ Μπόδα μαζί με το Νεραϊδοχώρι και την Πύρρα και έτσι καμένα τα βρήκαν όταν τα επισκέφθηκαν το 1826, ο Στουρνάρης και ο Κασομούλης. Το Περτούλι ξαναχτίζεται στα 1841 όπως και ο πύργος του Χατζηγάκη, εγγονού του Χατζή Μπέρτα που σώζεται μέχρι σήμερα. Το 1943 η ιστορία επαναλαμβάνεται και το Περτούλι καταστρέφεται, γιατί ήταν η έδρα του Κοινού Γενικού Στρατηγείου των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων και των Αγγλων. Απέχει 48 χιλιόμετρα από τα Τρίκαλα και 30 χιλιόμετρα από την Πύλη που είναι η έδρα του Δήμου Πύλης. Βάση της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός ανέρχεται στους 73 μόνιμους κατοίκους. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την υλοτομία, την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και τον τουρισμό.
ΑΞΙΟΘΕΤΑ
Αφεθείτε στις αμέτρητες φυσικές ομορφιές του Πανεπιστημιακού Δάσους Περτουλίου. Δεν είναι τυχαίο ότι αποτελεί σήμερα το δεύτερο μεγαλύτερο τουριστικό πόλο ανάπτυξης του Ν. Τρικάλων (μετά από τα Μετέωρα) γιατί προσφέρει διαφορετικές επιλογές απόδρασης στη φύση. Ευκαιρία για περιπάτους σε απάτητα μονοπάτια μέσα στην ηρεμία και στην απομόνωση που μόνο το δάσους Περτουλίου μπορεί να προσφέρει.
Μερικές από τις επιλογές που έχετε για αναψυχή και ξεκούραση σε συνδυασμό με πολλές δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού είναι:
- Το δάσος ελάτης με τα λιβάδια, σπάνιας ομορφιάς και γαλήνης
- Το Χιονοδρομικό Κέντρο που λειτουργεί από το έτος 1999 με αξιώσεις, έχοντας μια πίστα 1100 μέτρων, με κλίσεις μέτριας δυσκολίας, με Lift μεγάλης δυναμικότητας (μεταφορά 172 ατόμων σε 13 λεπτά).
- Το ορεινό κατασκηνωτικό κέντρο, δασικής αναψυχής «Αγ. Κυριακή», συνολικής έκτασης 42 στρεμμάτων εξυπηρετώντας σήμερα συνολικά 1000 περίπου επισκέπτες ετησίως. Ο χώρος αυτός έχει δημιουργηθεί από το 1991 με υποτυπώδη υποδομή, διαθέτει όμως τα ειδικά εκείνα χαρακτηριστικά για εξαιρετικής ποιότητας δασική αναψυχή.Η οργάνωση της λειτουργίας του χώρου αυτού, ως ένα μοναδικό ορεινό κατασκηνωτικό κέντρο, λειτουργεί σύμφωνα με προδιαγραφές του ΕΟΤ.
- Ορειβατικά μονοπάτια και θέσεις θέας, με πιο σπουδαίο αυτό που ξεκινά τα Περτουλιώτικα Λιβάδια από τα 1100μ. και φτάνει στην Κορυφή Αστραπή του Κόζιακα στα 1901μ., όπου υπάρχει σχετικό καταφύγιο. Η βατότητα είναι καλή με χρόνο ανάβασης τις 3 ώρες.
Σπουδαία αξιοθέατα είναι και η εκκλησία του χωριού, τα πετρόχτιστα σπίτια, η εκκλησία του Αγίου Παύλου στα Περτουλιώτικα Λιβάδια, τα όμορα χωριά της Ελάτης, του Νεραϊδοχωρίου, της Χρυσομηλιάς και της Πύρρας.
Β. ΤΑΞΙΑΡΧΗ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το Πανεπιστημιακό Δάσος, χωροταξικά ανήκει στον Δήμο Πολυγύρου, περικλείοντας το Δημοτικό Διαμέρισμα του Ταξιάρχη και ένα μέρος του Δημοτικού Διαμερίσματος Βραστάμων. Βρίσκεται σε δύο χωριά με πλούσια ιστορία. Η ίδρυση των χωριών ξεκινά από την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (υπάρχουν διάφορες εκδοχές και ιστορικές πηγές).
Ο Ταξιάρχης είναι κτισμένος σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από τη Διοίκηση του Πανεπιστημιακού Δάσους. Η παράδοση τον συνδέει με το Άγιο Όρος και ειδικότερα με την μονή Δοχειαρίου και το μετόχι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που είχε η μονή στο χωριό. Η παλαιότερη ονομασία του ήταν Λόκοβη και επίσημα ονομάσθηκε Ταξιάρχης το 1928 από τον προστάτη Άγιο του χωριού, Αρχάγγελο Μιχαήλ. Απέχει 25 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο και βάση της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός ανέρχεται στους 1.072 κατοίκους. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την υλοτομία, την παραγωγή ξυλοκάρβουνων, διάφορες γεωργικές καλλιέργειες με κυριότερη την παραγωγή Χριστουγεννιάτικων Δενδρυλλίων Ελάτης, την κτηνοτροφία και τη μελισσοκομία. Επίσης, ξακουστοί είναι οι κτίστες, οι πετράδες, και οι τεχνίτες του Ταξιάρχη που δουλεύουν σε ολόκληρη την Χαλκιδική. Αρκετές γυναίκες ασχολούνται με την υφαντουργία, το πλέξιμο και το κέντημα, τα παραδοσιακά γλυκά. Τέλος ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνται με τον αγροτουρισμό.
Τα Βράσταμα είναι ημιορεινό χωριό με 1.149 κατοίκους με βάσει την απογραφή του 2011. Απέχει από τον Πολύγυρο 11 χιλιόμετρα.
Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η ελαιοκομία, η μελισσοκομία, η κτηνοτροφία, η υλοτομία και τα ξυλοκάρβουνα. Επίσης, στα Βράσταμα παρασκευάζεται ένα ποτό (είδος τσίπουρου) γνωστό ως «κούμαρο».
ΑΞΙΟΘΕΤΑ
Ο Ταξιάρχης είναι το πιο ορεινό μέρος της Χαλκιδικής, Ο ορεινός όγκος του Χολομώντα παρουσιάζει τουριστικό ενδιαφέρον χειμώνα-καλοκαίρι. Δίνεται έμφαση στον τουρισμό όλο το χρόνο και λειτουργούν δωμάτια σε παραδοσιακά σπίτια με όλες τις ανέσεις εντός και εκτός του οικισμού. Ο Χολομώντας είναι το βουνό που προσφέρει κάθε εποχή του χρόνου εναλλακτικό τουρισμό και περιβαλλοντική εκπαίδευση. Τα οργανωμένα με σήμανση δασικά μονοπάτια και τα σημεία πανοραμικής θέας προσελκύουν εκατοντάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Πολύ συχνά διοργανώνονται εκδηλώσεις, πανηγύρια, περιηγήσεις στον οικισμό, στην εκκλησία, στο Δασικό Μουσείο. Σε λιγότερο από μια ώρα από τη Θεσσαλονίκη βρίσκεται στο φυσικό αυτό παράδεισο ενώ το καλοκαίρι μπορεί ο επισκέπτης να κολυμπήσει και στις πανέμορφες ακτές της Χαλκιδικής και να γευτεί τα τοπικά προϊόντα στις ταβέρνες συνδυάζοντας βουνό και θάλασσα. Τα αξιοθέατα του χωριού Ταξιάρχη, είναι η μεγάλη βρύση Σιποτούρα που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού, το Κάτω Πηγάδι, η πετρόκτιστη πλατεία, η βασιλική με τρούλο Εκκλησία των Ταξιαρχών, το εκκλησιαστικό μουσείο, το Χάνι, διάφορες παραδοσιακά κτισμένες κατοικίες και πλήθος εξωκλήσια διάσπαρτα μέσα και γύρω από το χωριό. Στο χωριό Βράσταμα ξεχωρίζουν η εκκλησία του χωριού “Ευαγγελισμός της Θεοτόκου”, το σπήλαιο του Οσίου Ευθυμίου, το οποίο βρίσκεται σε ένα πανέμορφο μέρος περιτριγυρισμένο από καταρράκτες και πλατάνια. Εκεί ασκήτεψε ο Όσιος Ευθύμιος και τώρα υπάρχει η σπηλιά του κτισμένη πάνω σε ένα βράχο.
